Początek końca potęgi Zakonu…
To było wiele lat temu- 4 lutego 1454 roku……….
Chociaż, właściwie ten początek to chyba raczej te dwa nagie miecze na pewnych polach w lipcu 1410 roku.
A jak to wszystko się zaczęło ?
Najpierw były krucjaty w Ziemi Świetej, ochrona pielgrzymów, walka z niewiernymi, i te trzy walczące zakony- francuski- Templariuszy, hiszpańsko- włoski- Joannitów, no i ci ostatni, najbardziej nam znani niemiecki- Krzyżacy.
Prawdziwe swe oblicze, ci ostatni, pokazali już poza Palestyną, a mianowicie na terenie Królestwa Węgier walcząc z Połowcami.Dążyli do zyskania niezależności na nadanych im ziemiach Siedmiogrodu, chcąc utworzyć własne państwo, podlegajace tylko luźno papiestwu. Nie udało się. Król węgierski pogonił ich w 1225r ze swoich ziem.
Przygarnął ich rok później książę mazowiecki Konrad I, przyznając im w dzierżawę ziemię chełmińską i michałowską. Mieli nawracać Prusów……
Zakon kierowany przez wybitnego Hermana von Salza, wykorzystał powstałą sytuację i potraktował ofertę Konrada jako szansę na opanowanie ziem dla zbudowania państwa zakonnego. Zakon zdobywał kolejne połacie ziemi, budował sieć zamków, zakładał miasta (Toruń, Chełmno, Elbląg, Królewiec……)
ale ciągle było to za mało…… jeszcze Żmudź, Litwa, Ruś Czarna……
Aż nastała listopadowa noc z 13/14 w roku 1308…… Pod pretekstem obrony przed „Brandenburami”, wezwani na pomoc zakonnicy w białych płaszczach z czarnymi krzyżami zadali Gdańskowi cios w plecy. Rzeź gdańszczan, spalone miasto i zamek. Pomorze Gdańskie zostało zdobyte…
Sąd papieski w Inowrocławiu nakazał wprawdzie zwrot Pomorza, ale zakon miał to za nic. Papież był w niewoli awiniońskiej, a król Francji okazał się przekupny………Państwo zakonne rosło w siłę. Stolicę przeniosło z Wenecji do Malborka. Zakon metodą wojen podjazdowych sukcesywnie atakował Kujawy i Wielkopolskę. Aż nadszedł lipiec 1410 roku- Grunwald, Jagiełło……
Ale potem był pierwszy pokój toruński i Pomorze Gdańskie nadal w niewoli…. Polityka celna Zakonu Krzyżackiego , ograniczająca wymianę handlową z Polską, krępowała rozwój miast i mieszczaństwa .Zaczęła się rodzić opozycja…
14 marca 1440 przedstawiciele szlachty i miast znajdujących się pod władzą Zakonu Krzyżackiego utworzyli na zjeździe w Kwidzynie Związek Pruski . Organizacja ta stanowiła rozwinięcie założonego w 1397 roku przez rycerstwo ziemi chełmińskiej Związku Jaszczurczego, którego celem było połączenie tej ziemi z Polską. Związek Pruski występował przeciwko nadużyciom i uciskowi podatkowemu Zakonu Krzyżackiego.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zwi%C4%85zek_Pruski
W styczniu 1454 roku zostało wysłane poselstwo do króla polskiego, z propozycją poddania mu Prus. Kazimierz Jagiellończyk zażądał przysłania wielkiego poselstwa do Krakowa na początku lutego.
Przygotowano powszechne zbrojne powstanie na terenie całych Prus.
4 lutego 1454 roku wysłano formalny akt wypowiedzenia posłuszeństwa wielkiemu mistrzowi do Malborka.
Potem nastąpił jednoczesny atak na zamki krzyżackie. Te w wielkich miastach zaczęto burzyć i rozbierać…. Wybuchła wojna trzynastoletnia…
Był to początek końca państwa rycerzy z czarnymi krzyżami….
A Gdańsk, dzięki przywilejom otrzymanym od króla w maju 1457 stał się w następnych latach „Perłą w koronie Rzeczypospolitej”
Ale o tym to już innym razem……
A tu link do ciekawego opracowania o wojnie trzynastoletniej: